Το γάντι στην κυβέρνηση, για να ορίσει τις κόκκινες γραμμές απέναντι στους Τούρκους, έριξε μέσω του Alpha 989 ο Γιώργος Κατρούγκαλος. Ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ τόνισε ότι η Σύνοδος των Μεσογειακών Χωρών ήταν μία πρωτοβουλία που πήρε η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα και εκτόξευσε πυρά κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη για «μυστική διπλωματία» στη γραμμή που χάραξε το μεσημέρι της Τετάρτης ο πρώην πρωθυπουργός.
«Είναι θετικό το γεγονός ότι υπήρξε Σύνοδος των Μεσογειακών χωρών αν και καθυστέρησε. Ήταν μια από τις πρωτοβουλίες που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ», είπε ο Γιώργος Κατρούγκαλος, αλλά έσπευσε και διευκρίνισε ότι «αν είχε πραγματοποιηθεί νωρίτερα θα είχαμε κοντύτερα μας, όχι μόνο τη Γαλλία, που και για λόγους δικούς της ως μεσογειακή δύναμη έχει μια ευθυγράμμιση με τις δικές μας θέσεις, αλλά και την Ιταλία, την Ισπανία και τη Μάλτα, που στα τελευταία Ευρωπαϊκά Συμβούλια δεν στήριξαν ιδιαίτερα τις θέσεις μας. Θέλουμε να υπάρξει εθνική στρατηγική και να την στηρίξουμε με κάθε τρόπο, ώστε να έχουμε και την αναγκαία ενότητα του λαού μας. Αλλά αυτό προϋποθέτει να προσκαλούμαστε, να λέει η κυβέρνηση πάντα την αλήθεια, να μην κρύβει πράγματα , όπως έχουμε δει επανειλημμένα να γίνεται και να υπάρχει στρατηγική γιατί πολλές φορές βλέπουμε αντιφάσεις και παλινωδίες με αποτέλεσμα να τρέχουμε πίσω από τις επιθετικές κινήσεις της Άγκυρας, αντί να έχουμε εμείς την πρωτοβουλία των κινήσεων.
Υπάρχουν πράγματα στη διπλωματία που δεν πρέπει να ανακοινώνονται όσο είναι σε εξέλιξη, Για αυτό και εμείς δεν χρησιμοποιήσαμε τον όρο μυστική διπλωματία, για όσα συνέβησαν στο Βερολίνο. Όμως είναι λογικό ότι εφόσον η κυβέρνηση θέλει να υπάρχει εθνική συνεννόηση πρέπει να συνομιλεί με τις πολιτικές δυνάμεις. Όχι εκ των υστέρων. Μάθαμε από την τουρκική διαρροή ότι είχε γίνει αυτή η επαφή στο Βερολίνο. Η κυβέρνηση έχει ένα καθήκον αλήθειας απέναντι στον ελληνικό λαό. Όταν ενημερώνονται οι πολιτικές δυνάμεις πρέπει να γίνεται με όρους αλήθειας. Η κυβέρνηση στους δύο από τους τρείς διαύλους επικοινωνίας με τις πολιτικές δυνάμεις, δηλαδή στις συναντήσεις του πρωθυπουργού με τους πολιτικούς αρχηγούς και την ενημέρωση από τον υπουργό Εξωτερικών στους υπευθύνους κάθε κόμματος για την εξωτερική πολιτική, δεν είπε τίποτα για την ύπαρξη αυτής της συμφωνίας. Και ισχυρίζεται ότι η διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού ενημέρωσε τον διπλωματικό σύμβουλο του Αλέξη Τσίπρα. Πέρα ότι αυτό διαψεύσθηκε είναι και εκτός κοινής λογικής. Το ότι υπήρχε γραπτή συμφωνία το μάθαμε όλοι από το άρθρο του πρωθυπουργού τις εφημερίδες. Αλλά ξαναλέω, δεν είναι μεμονωμένο γεγονός. Συνδυάστε το με το ότι όταν ανακοινώθηκε, από τους Τούρκους, η συμφωνία του Βερολίνου αντί να ειπωθεί…».
Στην επισήμανση ότι η κυβέρνηση αναφέρθηκε σε κείμενο κατανόησης και όχι σε συμφωνία, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών απάντησε: «Γραπτή συμφωνία είναι η ανεπίσημη μετάφραση που ήδη η κυβέρνηση διέρρευσε και στην αγγλική εκδοχή, την επίσημη, μιλάει για “written understanding”. “Written” σημαίνει ότι γράφτηκε και υπογράφηκε. Αυτό ισχύει στην διπλωματία. Δεν είναι – επαναλαμβάνω – μεμονωμένο γεγονός. Όταν πρωτοανακοινώθηκε υποβαθμίστηκε ως τάχα συνάντηση υπηρεσιακών παραγόντων, ενώ προφανώς είχαμε συνομιλίες που κατέληξαν σε κείμενο και από διαρροές φαίνεται ότι υπήρξε κι ένα είδος οδικού χάρτη για το πώς θα προχωρήσουμε από εκεί και πέρα. Συνδυάστε το αυτό με αυτό το πραγματικό φιάσκο των αντιφατικών δηλώσεων για το ΝΑΤΟ. Ενώ λέμε στην αρχή ότι αυτό είναι μονομερείς πρωτοβουλίες, μετά εμφανίζεται με διαρροές ο υπουργός Άμυνας σε πρωινή εκπομπή και λέει ότι ζήτησε από τον Γενικό Γραμματέα να φύγουν τα πλοία. Συνδυάστε το με την αρχική εμφάνιση του Oruc Reis στην ελληνική υφαλοκρηπίδα στην Κρήτη – δεν μιλάω για την πρόσφατη κρίση, μιλάω για μήνες πριν – που είπαν ότι το πήρε ο άνεμος εντός του FIR Αθηνών. Συνδυάστε το με τις εκδοχές, που δεν υποστηρίζονται από επίσημες δηλώσεις αλλά από διαρροές, ότι τάχα δεν έχουμε παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων γιατί γίνεται θόρυβος και δεν μπορούν να γίνουν καλά οι έρευνες tου Oruc Reis. Συνδυάστε το με τις αντιφατικές κινήσεις που κάνει το υπουργείο Άμυνας με το υπουργείο Εξωτερικών – για παράδειγμα, για την τοποθέτηση του πλωτού φράγματος τάχα γα να εμποδίζονται οι μεταναστευτικές ροές που μας στοίχισε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, είχε από την αρχή αντιρρήσεις γι αυτό το υπουργείο Εξωτερικών και τώρα το παίρνουν πίσω. Αυτά είναι δείγματα αφενός αντιφατικότητας που δείχνουν ένα κενό στρατηγικής και αφετέρου δεν εκπληρώνεται αυτό που σας είπα στην αρχή: η υποχρέωση αλήθειας, το καθήκον αλήθειας που έχει κάθε κυβέρνηση απέναντι στον λαό.
Εμείς λέμε ότι υπάρχει παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Το είπε και ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας. Η κυβέρνηση λέει ότι δεν υπάρχει. Μας έχει πει η κυβέρνηση ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές; Δηλαδή εάν έρθει το Oruc Reis στα 7 μίλια από το Καστελόριζο, εάν έρθει το Oruc Reis εντός της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ που ορίσαμε με την Αίγυπτο, είναι αυτά κόκκινες γραμμές; Δεν τα έχουμε ακούσει αυτά από την κυβέρνηση».
Στη συνέχεια οι δημοσιογράφοι επεσήμαναν ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να ενεργοποιήσει όλους τους συμμάχους επειδή θέλει να αποφύγει τη σύγκρουση με τον Ρετζάπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Παραδοσιακά η εθνική μας πολιτική ήταν να συνδυάζουμε τη διπλωματία με την αποτροπή. Διότι όταν υποχωρείς σε αμφισβητήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων σου, στέλνεις ένα μήνυμα στην άλλη πλευρά ότι μπορεί να δοκιμάσει, να πάει πάρα πέρα. Αποθρασύνεται η άλλη πλευρά στα πλαίσια της αναθεωρητικής πολιτικής που έχει. Το ότι υπάρχει κενό στρατηγικής δεν το λέμε μόνο εμείς, το λένε όλα τα κόμματα. Πρέπει να υπάρχουν κόκκινες γραμμές», είπε ο Γιώργος Κατρούγκαλος, ο οποίος στο ερώτημα εάν ο ΣΥΡΙΖΑ θα βύθιζε το «Oruc Reis» ήταν ξεκάθαρος: «Όχι», απάντησε και συνέχισε: «Εμείς θεωρούμε απαράδεκτο ότι περάσαμε κάτω από τον πήχη που είχε τεθεί από την αντίστοιχη αντιμετώπιση παρόμοιων περιστατικών. Φθινόπωρο του 2018 το Μπαρμπαρός με τη συνοδεία δύο πλοίων, όχι πέντε όπως είναι τώρα, επιχείρησε να κάνει το ίδιο πράγμα όπως το Oruc Reis στην περιοχή της υφαλοκρηπίδας του Καστελλόριζου. Τότε η φρεγάτα Νικηφόρος Φωκάς το παρεμπόδισε, με ελιγμούς, με αποτέλεσμα τα καλώδια που είχε ήδη απλώσει να μπερδευτούν και να αποχωρήσει».
Για τις δυνατότητες της ελληνικής αντίδρασης και τον κίνδυνο της κλιμάκωσης, ο τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ είπε: «Επομένως κάθε φορά που η Τουρκία κάνει μια κίνηση εμείς θα πρέπει να υποχωρούμε….. Δεν μπορείς να υποχωρείς σε επιθετικές κινήσεις που αμφισβητούν κυριαρχικά δικαιώματα. Γιατί αυτό καταλήγει στην φινλανδοποίηση μιάς χώρας. Να έχει περιορισμένη κυριαρχία. Εμείς είμαστε μια φιλειρηνική δύναμη και βασίζουμε την επίλυση των προβλημάτων στο διάλογο, θεωρούμε ότι η αποτροπή δεν πρέπει να συνδυάζεται με κλιμάκωση. Τον Ιούνιο του 2019 που συνεκλήθη το ΚΥΣΕΑ υπό τον Αλέξη Τσίπρα δόθηκε αυτή ακριβώς η εντολή στις Ένοπλες Δυνάμεις, αποτροπή χωρίς κλιμάκωση».
Ο Γιώργος Κατρούγκαλος πρόσθεσε ότι «δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει κλιμάκωση στην επιθετικότητα της Τουρκίας, ακριβώς γιατί η δική μας διπλωματία δεν έχει μέχρι τώρα εξασφαλίσει αυτές τις ισχυρές κυρώσεις που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά. Αυτό εννοούμε όταν μιλάμε για κενός στρατηγικής. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών κ. Βαρβιτσιώτης στη Βουλή μήνες πριν δήλωνε ότι είναι στρατηγική επιλογή να μην ζητηθούν κυρώσεις εκείνη τη στιγμή. Ο μοναδικός τρόπος να αποκρούσουμε την κλιμάκωση της επιθετικότητας της Τουρκίας είναι οι δικές μας κόκκινες γραμμές να γίνουν ευρωτουρκικές κόκκινες γραμμές. Να ξέρει η Άγκυρα ότι αν προχωρήσει σε νέα επιθετική κίνηση θα έχει κόστος. Ο τσαμπουκάς θα έχει κόστος. Αλλιώς θα συνεχίσει να το κάνει. Αλλά μπορεί να επιστρέψει στο τραπέζι του διαλόγου να έχει να κερδίσει κάτι, όπως για να παράδειγμα να μπούν τα αγροτικά προϊόντα της στη συμφωνία για την Τελωνειακή Ένωση ΕΕ-Τουρκίας».
