Στα χαρακώματα βρίσκονται οι διαζευγμένοι γονείς εξ αιτίας των επικείμενων αλλαγών στο Οικογενειακό Δίκαιο. Με τις γυναίκες να θεωρούν ότι μέσω των τροποποιήσεων πλήττεται βάναυσα η σχέση της μητέρας και των παιδιών που φέρνει στον κόσμο με την κυοφορία των εννέα μηνών. Υποστηρίζουν ότι η συνεπιμέλεια των παιδιών δημιουργεί περισσότερα προβλήματα αντί να λύνει τα υφιστάμενα. Ανάμεσα στις ενστάσεις που εκφράζονται είναι κι αυτή για τον αμφισβητούμενο όρο «γονεϊκή αποξένωση» που φέρεται ότι εισάγεται στο νομοσχέδιο για τη συνεπιμέλεια.
Οι σύλλογοι των ανδρών γονέων επικαλούνται αυτό τον όρο και ζητούν να ποινικοποιηθεί με αφαίρεση από τις μητέρες της γονικής μέριμνας σε περίπτωση που έχουν προκαλέσει στα παιδιά «γονεική αποξένωση».
Τί είναι όμως η γονεική αποξένωση; Το προαναφερθέν σύνδρομο (PAS) είναι μια αμφιλεγόμενη έννοια, που θεσπίστηκε από τον παιδοψυχίατρο Ρίτσαρντ Γκάρντνερ το 1985. Στην αρχική του διατύπωση ο Γκάρντνερ καταδείκνυε τη μητέρα ως αποκλειστική υπεύθυνη γονέα μιας τέτοιας αποξένωσης, με αποτέλεσμα το σύνδρομο να υιοθετηθεί αβίαστα από ενώσεις δικαιωμάτων των πατεράδων, όπως εξάλλου συμβαίνει και στη χώρα μας ενόψει της κατάθεσης του νομοσχεδίου. Ανεξάρτητα πάντως από την εργαλειοποίηση του όρου, γεγονός είναι πως ειδικοί στους τομείς της ψυχολογίας, των δικαιωμάτων των παιδιών και της νομικής επιστήμης δεν τον αποδέχονται.
Το σύνδρομο γονεϊκής αποξένωσης (PAS), ή γονεϊκή αποξένωση (PA), είναι μια θεωρία που επινόησε ο Δρ. Ρίτσαρντ Γκάρντνερ, με σκοπό να την χρησιμοποιήσει ενάντια σε μητέρες και παιδιά που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία, σε δικαστικές υποθέσεις για το διαζύγιο και την επιμέλεια. Το σύνδρομο γονεϊκής αποξένωσης δεν βασίζεται σε κάποια επιστημονική έρευνα, αλλά στις προσωπικές αντιλήψεις, τις εμπειρίες και τις προκαταλήψεις του Δρ. Γκάρντνερ. Θεωρούσε δεδομένο πώς όλες οι καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία και παιδική κακοποίηση είναι ψευδείς. Το σύνδρομο γονεϊκής αποξένωσης (PAS) δεν αναγνωρίζεται από κανέναν έγκυρο επιστημονικό οργανισμό και δεν συμπεριλαμβάνεται σε καμία έκδοση του Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), όπως αποδεικνύεται και στην ηλεκτρονική διεύθυνση «https://stopabusecampaign.org/campaigns/family-court-custody-crisis/parental-alienation-syndrome/?fbclid=IwAR39yprVFe2v-yN3zlugK9RtjmFcaV-2d9LtCMBqdBWhec3_527B6QTfYZs».
Η γονεϊκή αποξένωση προκύπτει από την αδυναμία του γονιού να συνδεθεί με το παιδί του. Στο πλαίσιο μιας κακοποιητικής σχέσης, η αδυναμία αυτή προβάλλεται στον έτερο γονέα χαρακτηρίζοντας τον ως αποξενωτή που του αξίζει να τιμωρηθεί, στερώντας του την επιμέλεια του παιδιού μέσα από υποχρεωτική συνεπιμέλεια, point system, αξιολογήσεις ειδικών, κλπ συστήματα άνωθεν τιμωρίας.
Καλός γονέας γίνεται αυτός που κάνει την αυτοκριτική του, που έχει τη δύναμη να αυτοαξιολογηθεί και να παραδεχθεί τα λάθη του στο παιδί του και σε κανέναν άλλον.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Ψυχοθεραπευτών (EAP) συστήνει στα μέλη της να μην χρησιμοποιούν στην πρακτική τους, τους όρους «σύνδρομο γονεϊκής αποξένωσης» (PAS) και «γονεϊκή αποξένωση» (PA).
Αναγνωρίζει ότι η χρήση αυτών των ψευδοεπιστημονικών όρων διευκολύνει την αμφισβήτηση και μη διερεύνηση σε βάθος της ενδοοικογενειακής βίας ενάντια στα παιδιά και τις μητέρες τους καθώς δεν λαμβάνει υπόψη το έμφυλο υπόβαθρο της και δεν υπολογίζει βασικές πτυχές της παιδικής πρόνοια.
Οι μητέρες που έχουν κάνει καταγγελία για ενδοοικογενειακή βία ή/και σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκου είναι εκείνες που συνήθως κατηγορούνται για «γονεϊκή αποξένωση». Οι συνέπειες για τα παιδιά που υποχρεώνονται στη συνέχεια να επισκεφθούν ή να ζήσουν στο σπίτι του κακοποιητή πατέρα είναι πολύ σοβαρές.
Παρότι η θεωρία της γονεϊκής αποξένωσης απαξιώνεται από την επιστημονική κοινότητα ως junk science (ψευδοεπιστημονική), χρησιμοποιείται ακόμη ως όπλο ενάντια στις μητέρες και τα παιδιά στα δικαστήρια και προωθείται από ομάδες όπως οι «Ενεργοί Μπαμπάδες» (Father’s rights groups).
Από τις 20 Σεπτεμβρίου 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) έχει αφαιρέσει κάθε αναφορά στον όρο «γονεϊκή αποξένωση», αναγνωρίζοντας όχι μόνο ότι είναι ψευδοεπιστημονικός αλλά και επικίνδυνος για την ασφάλεια των παιδιών όταν χρησιμοποιείται στην επίλυση δικαστικών υποθέσεων όπου υπάρχει καταγγελία για ενδοοικογενειακή βία και σεξουαλική κακοποίηση.
Το σύνδρομο γονεϊκής αποξένωσης (PAS) βασίζεται στην προκατειλημμένη πεποίθηση ότι σχεδόν όλες οι αναφορές που κάνουν οι μητέρες ή τα παιδιά για κακοποίηση είναι ψευδείς. Αν υπάρχει κάτι που αποδεικνύει αυτήν την προκατάληψη, είναι ότι οι υποστηρικτές του PAS ακυρώνουν σχεδόν αυτόματα κάθε σχετική αναφορά και χρησιμοποιούν τα δικά τους μεροληπτικά στοιχεία για να υποστηρίξουν το PAS. Στην πραγματικότητα, στο πλαίσιο των αμφισβητούμενων υποθέσεων επιμέλειας, λιγότερο από το 2% των αναφορών μητέρων εναντίον πατέρων είναι σκόπιμα ψευδείς. Αυτό το γεγονός και μόνο θα πρέπει να ακυρώσει πλήρως το PAS.
Η περίπτωση της Angela González Carreño και πώς η καταγγελία του βίαιου συζύγου της, εναντίον της, για γονεϊκή αποξένωση οδήγησε στον τραγικό θάνατο της ανήλικης κόρης τους, είναι μία ενδεικτική περίπτωση. Αποτελεί, μάλιστα, σημαντικό επιχείρημα για τις μητέρες που αμφισβητούν ευθέως τον όρο «γονεϊκή αποξένωση».
