Κατά την περίοδο διακυβερνήσεως της Χώρας από την Νέα Δημοκρατία έχει παραχθεί πλούσιο νομοθετικό έργο και στον τομέα της Δικαιοσύνης, με σκοπό την επιτάχυνση, αλλά και την ορθότητα στην απονομή της, ενώ το Υπουργείο Δικαιοσύνης επί πλέον, ανέλαβε σημαντικές πρωτοβουλίες για την διασφάλιση των δικαιωμάτων ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων.
Επισημαίνουμε τις πιο χαρακτηριστικές τροποποιήσεις, οι οποίες -σημειωτέον – έλαβαν χώρα σε δύσκολες περιόδους (πανδημία κορωνοϊού κλπ).
Κατ’ αρχήν υπήρξαν εκτενείς τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, κυρίως με τον νόμο 4842/2021, ο οποίος επέφερε σημαντικές αλλαγές σε όλες τις διαδικασίες της πολιτικής δίκης, ήτοι στην εκδίκαση αγωγών, στα ένδικα μέσα, στην αναγκαστική εκτέλεση και στα ασφαλιστικά μέτρα.
Καθιερώθηκε η πρότυπη ή πιλοτική δίκη στον Άρειο Πάγο, με σκοπό την επίλυση νέου δυσχερούς ερμηνευτικού ζητήματος, το οποίο έχει συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων και εκ της φύσεώς του αναμένεται να δημιουργήσει ικανό αριθμό δικών, με κίνδυνο εκδόσεως αντιφατικών αποφάσεων και την διαιώνιση των δικών και, εντεύθεν, την σημαντική καθυστέρηση για τους διαδίκους ενώπιον των δικαστηρίων της ουσίας.
Παράλληλα, μεταξύ των άλλων, θεσπίσθηκε η δυνατότητα κοινής δήλωσης παράστασης σε υποθέσεις, όπου η προφορική διαδικασία είναι υποχρεωτική, η δυνατότητα λήψης ένορκης βεβαίωσης από δικηγόρο και ο οίκοθεν επαναπροσδιορισμός εκκρεμών υποθέσεων από το δικαστήριο, σε περίπτωση ματαίωσης των υποθέσεων αυτών για λόγους ανωτέρας βίας, όπως συνέβη με τις υποθέσεις, οι οποίες ματαιώθηκαν λόγω κορωνοϊού. Επιπλέον, ενισχύθηκε σημαντικά ο ρόλος των ηλεκτρονικών μέσων κατά την διενέργεια διαδικαστικών πράξεων ενώπιον των δικαστηρίων, ώστε αφενός μεν να εξοικονομείται χρόνος και δαπάνη υπέρ των πολιτών και του κράτους, αλλά και να απλοποιείται η δικηγορική καθημερινότητα.
Στον τομέα της ποινικής δίκης, έλαβαν χώρα διάφορες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και, ειδικώτερα, με τον ν. 4855/2021 επιδιώχθηκε η αναθεώρηση διατάξεων των εν λόγω κωδίκων, με σκοπό να ενισχυθούν η ασφάλεια και η προστασία του κοινωνικού συνόλου από την ολοένα αυξανόμενη εγκληματικότητα, αλλά και από το νομοθετικό κενό που προκάλεσε η κατάργηση ή η υποβάθμιση μείζονος ποινικής απαξίας παραδοσιακών αδικημάτων μετά την ισχύ των νέων κωδίκων το έτος 2019. ‘Ετσι, για ειδεχθή, λοιπόν, αδικήματα, όπως της εσχάτης προδοσίας, της ανθρωποκτονίας με δόλο, του ομαδικού βιασμού, του βιασμού που είχε ως συνέπεια τον θάνατο και της θανατηφόρας ληστείας, αλλά και του βιασμού εις βάρος ανηλίκου, προβλέφθηκε, ως μοναδική ποινή, αυτή της ισόβιας κάθειρξης. Σκοπός ασφαλώς αυτής της αναπροσαρμογής του πλαισίου των ποινών των άνω αδικημάτων επί το αυστηρότερον είναι η ανάλογη τιμωρία των δραστών αυτών, αλλά και η αποτροπή της τελέσεώς τους.
Η παραγραφή για τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας που τελούνται σε βάρος ανηλίκου προβλέπεται ότι αρχίζει ένα έτος μετά την ενηλικίωσή του, εφόσον η πράξη είναι πλημμεληματικής φύσεως και τρία έτη, εφόσον είναι κακουργηματικής φύσεως. Με τον τρόπο αυτό, δίνεται η δυνατότητα, ειδικά για τα αδικήματα αυτά, τα οποία έχουν ιδιάζουσα, λόγω της φύσης τους, απαξία, να υπάρχει επαρκής χρόνος, κατά τον οποίο ο ανήλικος θα μπορεί να τα καταγγείλει, ώστε να ασκούνται διώξεις και να μη μένουν ατιμώρητα.
Ακόμη, το αδίκημα του εμπρησμού δάσους τιμωρείται ως κακούργημα, με σκοπό την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος από συνήθως εμπνεόμενες από επιδίωξη οικονομικού κέρδους συμπεριφορές και για τις οποίες η πρόσφατη εμπειρία έδειξε ότι χρειάζονται αυστηρότερη αντιμετώπιση.
Αυστηροποιήθηκε η ποινή για το αδίκημα της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης στην περίπτωση κατά την οποία ο δράστης επεδίωκε την πρόκλησή της και προσετέθησαν στην έννοια της βαριάς σωματικής βλάβης η αναπηρία και η μόνιμη παραμόρφωση.
Προσετέθη νέα ποινική διάταξη, κατά την οποία συνιστά επιβαρυντική περίσταση η τέλεση σωματικής βλάβης σε βάρος υπαλλήλου κατά την εκτέλεση της εργασίας ή στο πλαίσιο της εργασίας του.
Αυστηροποιήθηκε το πλαίσιο ποινής στην εμπορία ανθρώπων, προκειμένου να προστατευτούν οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως πολίτες τρίτων χωρών και θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, όταν τελείται στο χώρο εργασίας, τιμωρείται πλέον μόνο με φυλάκιση και διώκεται αυτεπάγγελτα.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αλλαγή ότι για την περίπτωση του αδικήματος των γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους ή ενώπιόν τους (αποπλάνηση ανηλίκων), το αδίκημα τιμωρείται στη βασική του μορφή πλέον μόνο ως κακούργημα.
Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας διώκεται πλέον αυτεπαγγέλτως, όταν έχει ως θύμα ανήλικο πρόσωπο (στην ουσία ηλικίας από δώδεκα έως δεκαοκτώ ετών) και όχι κατ’ έγκληση όπως παλαιότερα, καθώς κάτω των δώδεκα ετών η πράξη είναι ούτως ή άλλως βαρύτερη και αυτεπαγγέλτως διωκόμενη. Επιπλέον, διευρύνεται η προστασία του ανηλίκου με την κατάργηση της κατ’ έγκληση δίωξης της βάναυσης προσβολής της γενετήσιας ευπρέπειας προσώπων νεότερων των δεκαπέντε ετών.
Τέλος, αυστηροποιοιήθηκαν οι τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις για την απόλυση υπό όρο του κρατουμένου, σε περίπτωση πρόσκαιρης κάθειρξης για τα εγκλήματα του νόμου περί ναρκωτικών (σε διακεκριμένη μορφή), για εγκληματική οργάνωση, τρομοκρατικές πράξεις, εσχάτη προδοσία, ανθρωποκτονία, ληστεία, εμπρησμός, εμπρησμός σε δάση, εκβίαση, βιασμό ανηλίκου, εμπορία ανθρώπων, αρπαγή ανηλίκου και όλα τα κατά της γενετήσιας ελευθερίας εγκλήματα, δίνεται η δυνατότητα για απόλυση υπό όρο μόνο αν έχουν εκτιθεί με ευεργετικό υπολογισμό τα 4/5 της ποινής. Άρα, από τα 3/5 που ίσχυε μέχρι τότε, αυξήθηκε στα 4/5.
Επίσης, ο νέος Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Δικαστικών Λειτουργών (Νόμος 4938/2022), περιέχει καινοτόμες ρυθμίσεις ως προς την οργάνωση και λειτουργία των Δικαστηρίων και ρυθμίσεις για τα όργανα και την λειτουργία της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης. Μεταξύ των άλλων, αναμορφώθηκε πλήρως το σύστημα διενέργειας των επιθεωρήσεων των δικαστών, καθιερώνοντας τέσσερα (4) επίπεδα επιθεώρησης, με σκοπό να ελέγχεται όχι μόνον η ποσοτική και ποιοτική υπηρεσιακή απόδοση των δικαστικών λειτουργών, αλλά και η ταχύτητα έκδοσης δικαστικών αποφάσεων, ενώ θεσπίζονται ρυθμίσεις, ώστε οι δικαστικοί λειτουργοί να προάγονται, μόνον εφόσον έχουν ολοκληρώσει την παρακολούθηση των υποχρεωτικών προγραμμάτων και δεδομένου ότι η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης είναι, ίσως, το μεγαλύτερο πρόβλημα του δικαιοδοτικού μας συστήματος, προβλέπεται ότι η μη έγκαιρη ολοκλήρωση των υποθέσεων από τους δικαστικούς λειτουργούς δύναται να οδηγήσει σε στέρηση μισθού και σε πειθαρχικές κυρώσεις, που μπορούν να φτάσουν μέχρι και την οριστική αποπομπή των δικαστικών λειτουργών (άρθρα 59 και 109). Ρυθμίσεις, απολύτως απαραίτητες για την ταχεία, αλλά και ορθή απονομή της Δικαιοσύνης.
Κορυφαίας σημασίας μεταρρύθμιση στο πεδίο του συστήματος απονομής της Δικαιοσύνης αποτέλεσε η ψήφιση του νέου Κώδικα των Δικαστικών Υπαλλήλων, με τον οποίο επιχειρήθηκε ο εξορθολογισμός των υπηρεσιών της διοικητικής υποστήριξης της Δικαιοσύνης από το Σώμα των δικαστικών υπαλλήλων, επιλύοντας οριστικά το ζήτημα της υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων στα δικαστήρια με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου. Τέλος, προβλέπεται η σύσταση δύο νέων αυτοτελών κλάδων εξειδικευμένων Δικαστικών Υπαλλήλων, οι οποίοι θα συνεπικουρούν τους δικαστικούς λειτουργούς στο δικαιοδοτικό τους έργο, ήτοι ο Κλάδος ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου και ο Κλάδος ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων. Ως προς την εκπαίδευση των Δικαστικών Υπαλλήλων, με τον ν. 5001/2022 (Α ́227/9-12-2022) συνιστάται για πρώτη φορά κατεύθυνση δικαστικών υπαλλήλων στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών, που αφορά στον κλάδο των Γραμματέων όλων των κατηγοριών (ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ) και καθιερώνεται η πρόσληψη των δικαστικών υπαλλήλων με εισαγωγικό διαγωνισμό στην ΕΣΔι.
Αντίστοιχα, σημαντικές καινοτομίες θεσπίσθηκαν για το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Ανώτατο Δημοσιονομικό Δικαστήριο της Χώρας, με τον Οργανικό Νόμο του (ν. 4820/2021). Θεσμοθετήθηκε η οργανωτική μεταρρύθμιση του εν λόγω Δικαστηρίου, με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του, με διατάξεις όπως : α) η εισαγωγή του θεσμού του εισηγητή δικαστή της υπόθεσης, η παροχή των κατάλληλων μέσων, ώστε ο πρόεδρος κάθε δικαστικού σχηματισμού να παρακολουθεί τη ροή των υποθέσεων αρμοδιότητας του, ο θεσμός της προσωρινής διαμόρφωσης κατάστασης, η καθιέρωση της λειτουργίας Τμήματος με επταμελή σύνθεση για την οριστική επίλυση ζητημάτων ερμηνείας, η εκδίκαση των αιτήσεων προσωρινής δικαστικής προστασίας από συμβούλιο, η ειδική δικονομία για τις ασκούμενες από τον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο αιτήσεις καταλογισμού, ενώ ρυθμίζεται αναλυτικά η διαδικασία και οι λόγοι της αναίρεσης και εισάγεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο πλήρες σύστημα αποδεικτικής διαδικασίας, β) η θέσπιση νομοθετικού πλαισίου για τον προσυμβατικό έλεγχο που ασκεί το Ελεγκτικό Συνέδριο και γ) η ίδρυση τμήματος Ελέγχων επιφορτισμένο με όλες τις υφιστάμενες ελεγκτικές αρμοδιότητες αλλά και νέες, όπως τον εντοπισμό συστημικών διαχειριστικών παθογενειών και την ανάλυση των αιτίων τους, καθώς και την εκτίμηση της αξιοπιστίας των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου της δημόσιας διοίκησης και δ) η επικαιροποίηση των ρυθμίσεων για τους κατασταλτικούς ελέγχους.
Σημαντική μεταρρύθμιση αποτέλεσε η ψήφιση του ν. 4700/2020. Με το εν λόγω νομοθέτημα, συστήθηκε νέα αυτοτελής υπηρεσία για τη συστηματική συλλογή και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων για τη Δικαιοσύνη. Παράλληλα, προβλέφθηκε η δυνατότητα των διοικήσεων των πρωτοδικείων και εφετείων Αθηνών και Θεσσαλονίκης να συστήσουν Ειδικά Τμήματα για την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούν τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, την ενέργεια και τα προσωπικά δεδομένα. Αντίστοιχη πρόβλεψη υπάρχει επίσης για τα διοικητικά δικαστήρια. Επιπλέον, με τον ν. 4786/2021 (Α’ 43) ρυθμίστηκαν θέματα για η σύσταση και λειτουργία του Γραφείου Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων.
Σημαντική λύση στην αποσυμφόρηση του δικαστικού συστήματος και στην ταχεία εκδίκαση των περίπου 49.000 εκκρεμών υποθέσεων του Νόμου Κατσέλη έφερε το Νομοθέτημα με τίτλο ««Ρυθμίσεις για την επιτάχυνση της εκδίκασης εκκρεμών υποθέσεων του ν. 3869/2010, σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 6 § 1 ΕΣΔΑ ως προς την εύλογη διάρκεια της πολιτικής δίκης, τροποποιήσεις του Κώδικα Δικηγόρων και λοιπές διατάξεις» μαζί με τον εκσυγχρονισμό του Κώδικα Δικηγόρων.
Άλλη σημαντική πρωτοβουλία είναι η ενίσχυση του θεσμού της διαμεσολάβησης και η καθιέρωση της Υποχρεωτικής Αρχικής Συνεδρίας (ΥΑΣ) για συγκεκριμένες υποθέσεις. Επίσης, σημαντικές τομές στο Οικογενειακό Δίκαιο, για πρώτη φορά μετά το 1982, εισήχθησαν με τον ν. 4800/2021 (Α ́ 81) (καθιέρωση συνεπιμέλειας κλπ), ενώ, με τον ν. 4963/2022 (Α ́149) συστήθηκε για πρώτη φορά Δικαστική Αστυνομία.
Δια του ν. 5022/2002 (Α’ 228), σχετικά με τη διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών και τη ρύθμιση ζητημάτων που άπτονται της προστασίας προσωπικών δεδομένων των πολιτών και της κυβερνοασφάλειας, αντιμετωπίζονται τόσο τα ζητήματα της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών ή αυτών που προκύπτουν από τα σύγχρονα τεχνολογικά συστήματα για την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας, όσο και τα ζητήματα ενίσχυσης της προστασίας του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων των πολιτών.
Σημαντική προτεραιότητα για το έργο του Υπουργείου Δικαιοσύνης αποτελεί η υλοποίηση της Ψηφιακής Στρατηγικής για τη Δικαιοσύνη. Ειδικά, την περίοδο της πανδημίας, υλοποιήθηκε η ηλεκτρονική διάθεση των περισσοτέρων πιστοποιητικών που εκδίδονται από τις δικαστικές αρχές (από τα μεγάλα Πρωτοδικεία και Ειρηνοδικεία της Χώρας κλπ), ενώ ταυτόχρονα αρκετά πιστοποιητικά αφερεγγυότητας ενοποιήθηκαν σε ένα Ενιαίο Πιστοποιητικό Δικαστικής Φερεγγυότητας.
Η επέκταση του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Πολιτικής & Ποινικής Δικαιοσύνης (ΟΣΔΥΠΠ) σε όλα τα Δικαστήρια και τις Εισαγγελίες της επικράτειας, καθώς και η ψηφιακή αναβάθμιση των ολοκληρωμένων συστημάτων στη Διοικητική Δικαιοσύνη και το Ελεγκτικό Συνέδριο, που θα συμβάλλουν ουσιωδώς στην επιτάχυνση απονομής της Δικαιοσύνης, αποτελεί μεταρρύθμιση τεράστιας σημασίας. Επίσης, η παραγωγική λειτουργία της ηλεκτρονικής υπηρεσίας πληροφόρησης για το στάδιο Ποινικής Δικογραφίας (ροή μήνυσης) έχει επεκταθεί και στις Εισαγγελίες Εφετών Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά, καθώς και στις Εισαγγελίες Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης, Πειραιά, και Χαλκίδας, πέραν της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών. Τέλος, διαφορετικές διαλειτουργικότητες έχουν επιτευχθεί μέσω του ΟΣΔΔΥΠΠ, ώστε οι δικηγόροι να έχουν πρόσβαση, σε πραγματικό χρόνο, στη ροή της μήνυσης, με πλήρη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
Περαιτέρω, η έκδοση και παραλαβή επίσημου ηλεκτρονικού αντιγράφου δικαστικών αποφάσεων είναι διαθέσιμη για τον Άρειο Πάγο και για ακόμη οκτώ δικαστικά καταστήματα, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης (gov.gr), όπως κι η έκδοση και παραλαβή επίσημου ηλεκτρονικού αντιγράφου δικαστικών αποφάσεων, αλλά και προτάσεων των διαδίκων κα πρακτικών της δίκης. Παράλληλα, καθιερώθηκαν σημαντικές εφαρμογές που διευκολύνουν την καθημερινή δικαστηριακή πρακτική, όπως η επέκταση της απομαγνητοφώνησης στα Ποινικά Δικαστήρια.
Πολύ σημαντική, ακόμη, είναι η υλοποίηση των διαδικασιών για την ηλεκτρονική έρευνα και υποβολή σχετικών πράξεων από δικηγόρους σε Κτηματολογικά Γραφεία της Χώρας.
Στο κτηριακό σκέλος σημαντική είναι η έναρξη της υλοποιήσεως της μεταστέγασης του Πρωτοδικείου και της Εισαγγελίας Αθηνών – του μεγαλύτερου δικαστηριακού συγκροτήματος της Χώρας – από τα Δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων, σε ένα σύγχρονο συγκρότημα κτηριακών εγκαταστάσεων στον ευρύτερο χώρο, όπου ήδη στεγάζονται το Εφετείο και το Ειρηνοδικείο Αθηνών. Με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, προβλέπεται η ανακατασκευή πολλών διοικητικών Δικαστηρίων της Αθήνας, η ανακατασκευή του Εφετείου Αθηνών, η ανακατασκευή του κτιρίου της ΕΣΔΙ καθώς και η ανακατασκευή του ιστορικού κτιρίου του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Ως προς την επίλυση ζητημάτων παράβασης ενωσιακού δικαίου, αξιοσημείωτη πρόοδος παρουσιάζεται στο σκέλος της υιοθέτησης Ευρωπαϊκών Οδηγιών όπως, 2016/800, 2017/1371, 2017/541, 2016/1919, 2014/57/ΕΕ, 2017/1939 Εισαγγελίας, 2018/1673, 2019/713, 2019/770 και 2019/771, 2019/1937, και 2019/884, ενώ έχουν υπογραφεί αρκετά μνημόνια συνεργασίας και σημαντικές συμβάσεις, όπως η πρόληψη της τρομοκρατίας και του Πρωτοκόλλου του Συμβουλίου της Ευρώπης για την τροποποίηση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την καταστολή και πρόληψη της τρομοκρατίας, καθώς και η κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για την Καταστολή Πράξεων Πυρηνικής Τρομοκρατίας και αντιμετώπιση των εγκλημάτων που σχετίζονται με πυρηνικά ή ραδιενεργά υλικά, πυρηνικές συσκευές και εγκαταστάσεις.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει δώσει έμφαση στην προσθήκη ύλης σχετικής με τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και την ενίσχυση της φιλικότητας του συστήματος δικαιοσύνης προς τα παιδιά.
Μία κομβική πρωτοβουλία ήταν η λειτουργία του «Σπιτιού του Παιδιού» της Αθήνας και του Πειραιά (ενός ειδικά διαμορφωμένου χώρου, στον οποίο λαμβάνει χώρα παρουσία ειδικά εκπαιδευμένου παιδοψυχολόγου ή παιδοψυχιάτρου η εξέταση ως μάρτυρα του ανήλικου θύματος) τον Δεκέμβριο του 2021. Αντιστοίχως, τον Νοέμβριο του 2022, θεσμοθετήθηκε ειδικό ποινικό μητρώο, στο οποίο θα εγγράφεται κάθε ποινική πληροφορία για σοβαρά εγκλήματα όπως η ανθρωποκτονία, η σωματική βλάβη, η εμπορία ανθρώπων, η αρπαγή, τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής και οι πράξεις ενδοοικογενειακής βίας όταν στρέφονται σε βάρος ανηλίκων.
Στα ίδια πλαίσια, τον Δεκέμβριο του 2020 ολοκληρώθηκε η κατάρτιση και εκκίνησε η υλοποίηση του πρώτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας. Στο πλαίσιο του έργου «Αναπτύσσοντας μια ολοκληρωμένη στρατηγικήTM ενάντια στο ρατσισμόTM, τη μισαλλοδοξία και τα εγκλήματα μίσους» καταρτίστηκε ο οδηγός για τα δικαιώματα των θυμάτων ρατσιστικού εγκλήματος, ο οποίος τυπώθηκε και σε γραφή Braille, με στόχο την ενίσχυση της ισότιμης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στην πληροφόρηση και ξεκίνησε η διανομή του σε φορείς και πανεπιστήμια. Μια άλλη ομάδα που προστατεύεται με διάφορους τρόπους και κυρίως για την προώθηση της ισότητας είναι η ΛΟΑΤΚΙ+.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, επίσης, συμμετείχε στην κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία και διαδραματίζει κομβικό ρόλο τόσο στην υλοποίηση ως επισπεύδον Υπουργείο δράσεων του Εθνικού Σχεδίου όσο και στην παρακολούθηση και εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, αναλαμβάνοντας μια σειρά από δράσεις όπως, η προσβασιμότητα στα δικαστικά κτίρια, η χρήση της κατάλληλης ορολογίας και άλλα. Τον Μάρτιο του 2022, το Υπουργείο προχώρησε στην κύρωση της Σύμβασης της 13ης Ιανουαρίου του 2000 για τη διεθνή προστασία των ενηλίκων. Στο πεδίο των δικαιωμάτων των θυμάτων, αναλήφθηκαν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των θυμάτων εγκληματικών πράξεων. Οι σημαντικότερες από αυτές ήταν, εκτός από τις τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (2021), η σύναψη Μνημονίου Συνεργασίας με το Υπουργείο Υγείας για την υποστήριξη των θυμάτων με έμφαση στα θύματα που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες όπως, τα άτομα με αναπηρία, τα παιδιά και τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας (2022) και η σύσταση και λειτουργία ειδικής ομάδας εργασίας για την προστασία των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων (human trafficking).
