Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση «δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο το σεισμικό σμήνος να διεγείρει τη διάρρηξη ενός σημαντικού τμήματος μεγάλου ενεργού ρήγματος της περιοχής, δίνοντας έτσι έναν κύριο σεισμό, και στη συνέχεια η δραστηριότητα να πάρει τη μορφή μιας τυπικής μετασεισμικής ακολουθίας. Σε μια τέτοια περίπτωση, το σεισμικό σμήνος που έχει προηγηθεί του κύριου σεισμού θα χαρακτηριστεί (εκ των υστέρων) ως προσεισμική ακολουθία.»Στην ανακοίνωση οι επιστήμονες του ΕΚΠΑ παραθέτουν όλα τα στοιχεία μέσα από την παρατήρηση του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, σε πραγματικό χρόνο της εξέλιξης της σεισμικής δραστηριότητας στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης, καθώς και στη ζώνη Σαντορίνης – Αμοργού, πλησίον της νησίδας Ανύδρου.
Αναλυτικά η Έκτακτη Ανακοίνωση της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων ΕΚΠΑ:
Κατά την περίοδο από 2 Φεβρουαρίου έως και τις πρώτες ώρες της 5ης Φεβρουαρίου 2025, η σεισμικότητα στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργούεντάθηκε ακόμη περισσότερο. Η ανάλυση σεισμολογικών δεδομένων έως και την 3η Φεβρουαρίου, η οποία επικαιροποιήθηκε με τη χρήση μηχανικής μάθησης, απέδωσε ένα πλήθος άνω των 1,300 σεισμών την 2η Φεβρουαρίου και άνω των 1,400 σεισμών την 3η Φεβρουαρίου, ξεπερνώντας συνολικά τους 6,400 σεισμούς από τις 26 Ιανουαρίου μέχρι και τις 3 Φεβρουαρίου, εκ των οποίων πάνω από 4,800 είχαν μέγεθος Μ≥1.0 και πάνω από 800 είχαν μέγεθος Μ≥2.5.
Ο αριθμός σεισμών με μέγεθος Μ≥2.5 αυξάνεται σταδιακά ανά ημέρα, με πλήθος 0, 1, 2, 6, 9, 25, 45, 340, και 437 σεισμούς από τις 26 Ιανουαρίου μέχρι και τις 3 Φεβρουαρίου. Στις 2 Φεβρουαρίου εκδηλώθηκαν 5 σεισμοί με Μ≥4.5, στις 3 Φεβρουαρίου 7 σεισμοί και στις 4 Φεβρουαρίου 9 σεισμοί. Το μέγεθος του μεγαλύτερου σεισμού ήταν 4.6 στις 2 Φεβρουαρίου, ενώ στις 3 και 4 Φεβρουαρίου εκδηλώθηκαν τρεις σεισμοί με μεγέθη 4.9-5.0 και άλλοι τέσσερις με μέγεθος 4.8. Κατά τις πρώτες ώρες της 5ης Φεβρουαρίου, η σεισμική δραστηριότητα συνεχίζεται πλησίον της Ανύδρου. Έχουν εντοπιστεί πάνω από 30 σεισμοί, με το μέγεθος του μεγαλύτερου σεισμού να φτάνει το 4.4.
Η κατανομή των σεισμικών επικέντρων στις 2 Φεβρουαρίου ξεκίνησε συγκεντρωμένη περίπου στο μέσο της απόστασης Ανύδρου-Σαντορίνης, και στη συνέχεια μετανάστευσε στα ΒΑ προς την Άνυδρο. Στις 3 Φεβρουαρίου, η σεισμικότητα παρέμεινε συσσωρευμένη κυρίως στα νοτιοδυτικά της Ανύδρου, ενώ μικρές συστάδες σεισμών εκδηλώθηκαν και σε περιοχές δυτικά και βόρεια της Ανύδρου, σε αποστάσεις γενικά μικρότερες των 10 km από αυτήν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, στις 4 Φεβρουαρίου παρέμεινε στην περιοχή κυρίως δυτικά της Ανύδρου, αλλά εξαπλώθηκε και λίγο ανατολικότερα. Κατά την περίοδο από 1 Φεβρουαρίου έως 4 Φεβρουαρίου, το άκρο της σεισμικά ενεργοποιημένης ζώνης φαίνεται να μετανάστευσε προς τα βορειοανατολικά με ταχύτητα ~4-5 χλμ/ημέρα (km/day) σε κατεύθυνση ~Β40°Α. Από την ανάλυση με μέθοδο μηχανικής μάθησης φαίνεται κατά τη διάρκεια διαφόρων εξάρσεων, η μετανάστευση να γίνεται με ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα κατά περιοχές, καλύπτοντας μικρότερες αποστάσεις.
Η έως τώρα σεισμική δραστηριότητα στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού πιθανώς φέρει τα χαρακτηριστικά ενός σεισμικού σμήνους, καθώς δεν διακρίνεται κάποιος σεισμός με μέγεθος σαφώς μεγαλύτερο από όλους τους υπόλοιπους, ο οποίος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως κύριος σεισμός. Επιπλέον, ο ρυθμός σεισμικότητας βαίνει αυξανόμενος, ενώ οι μετασεισμικές ακολουθίες χαρακτηρίζονται από φθίνουσα χρονική κατανομή σεισμών, με το μέγεθος του μεγαλύτερου μετασεισμού συνήθως να είναι μικρότερο από ~0.5 συγκριτικά με τον κύριο σεισμό. Αν και πιθανώς να πρόκειται για σμήνος που εμπεριέχει σεισμούς μεγάλων μεγεθών, συγκριτικά με άλλα πρόσφατα σεισμικά σμήνη στον Ελλαδικό χώρο, ένα ενδεχόμενο είναι να συνεχιστεί η δράση του αλλά με σταδιακά μικρότερα μεγέθη και μικρότερο πλήθος σεισμών, αλλά να διαρκέσει πολλούς μήνες, όπως στην περίπτωση του σεισμικού σμήνους της Θήβας.
Ωστόσο, ένα δεύτερο ενδεχόμενο είναι το σμήνος αυτό να διεγείρει τη διάρρηξη ενός σημαντικού τμήματος μεγάλου ενεργού ρήγματος της περιοχής, δίνοντας έτσι έναν κύριο σεισμό, και στη συνέχεια η δραστηριότητα να πάρει τη μορφή μιας τυπικής μετασεισμικής ακολουθίας. Σε μια τέτοια περίπτωση, το σεισμικό σμήνος που έχει προηγηθεί του κύριου σεισμού θα χαρακτηριστεί (εκ των υστέρων) ως προσεισμική ακολουθία. Αν και η παρατηρούμενη σεισμική έξαρση λαμβάνει χώρα εντός του ενεργού ηφαιστειακού τόξου του Νοτίου Αιγαίου, δεν σχετίζεται άμεσα με κάποιο γνωστό ηφαιστειακό κέντρο, αλλά φαίνεται να έχει ενεργοποιήσει ένα σύστημα κανονικών ρηγμάτων, διεύθυνσης ΝΔ-ΒΑ στη θαλάσσια λεκάνη της Ανύδρου. Τα σεισμικά σμήνη, και ιδιαίτερα αυτά που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε ηφαιστειακά περιβάλλοντα, συχνά διεγείρονται από διείσδυση ρευστών στον ρηξιγενή ιστό, τα οποία διευκολύνουν τις διαρρήξεις, σε συνδυασμό με τη μεταφορά τάσης που προκαλείται από τους ίδιους τους τεκτονικούς σεισμούς.
Οι δυνατότητες ανιχνευσιμότητας μικροσεισμών αναμένεται να βελτιωθούν, και οι αβεβαιότητες εντοπισμού των υποκέντρων να μειωθούν τις προσεχείς ημέρες, καθώς όλοι οι φορείς του Ενιαίου Εθνικού Δικτύου Σεισμογράφων εργάζονται για την πύκνωση του δικτύου τοπικών σταθμών. Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της εντατικής παρακολούθησης της τρέχουσας σεισμικής δραστηριότητας στη περιοχή Σαντορίνης-Αμοργού, μέλη των δύο Εργαστηρίων (Σεισμολογίας και Γεωφυσικής) του Τομέα Γεωφυσικής και Γεωθερμίας καθώς και της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ θα μεταβούν στην Ίο και τη Σαντορίνη για εγκατάσταση και συντήρηση σεισμογράφων καθώς και για μετρήσεις εδαφικής παραμόρφωσης.
Σεισμοί στις Κυκλάδες: Τι είπαν Μητσοτάκης, Κικίλιας, Λέκκας, Παπαζάχος και Νομικού
Ολοκληρώθηκε η ενημέρωση που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για τα γεωλογικά φαινόμενα και τα μέτρα πολιτικής προστασίας στη Σαντορίνη και τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
«Κρατώ την λίγο πιο ενθαρρυντική τοποθέτηση του κυρίου καθηγητή ότι είμαστε σήμερα λίγο πιο αισιόδοξοι απ ό, τι ήμασταν χθες χωρίς το τονίζω, να μπορεί κανείς να κάνει οποιαδήποτε πρόβλεψη» είπε σε άλλο σημείο Κυριάκος Μητσοτάκης και κάλεσε του νησιώτες να είναι ψύχραιμοι.
«Να ξεκινήσω εκφράζοντας και εγώ με τη σειρά μου τις ευχαριστίες τους εκλεκτούς επιστήμονες στην κυρία καθηγήτρια στους δύο καθηγητές για αυτή την πολύ ουσιαστική παρουσίαση, την οποία μας έκαναν, την κρίναμε μαζί με τον Υπουργό απαραίτητη, προκειμένου να υπάρχει μία ενημέρωση αλλά και μία εκπαίδευση της κοινής γνώμης για ένα εξαιρετικά σύνθετο και περίπλοκο γεωλογικό φαινόμενο, το οποίο όμως με τη δυνατότητα να το αποκωδικοποιήσουμε και νομίζω να το εξηγήσουμε με απλά λόγια» τόνισε στην αρχή της τοποθέτησής του ο πρωθυπουργός.
«Έχουμε μία πολύ ενεργή και παγκοσμίως αναγνωρισμένη επιστημονική κοινότητα, η οποία ασχολείται με ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με σεισμούς και με και με ηφαίστεια και βέβαια να πω ότι συνεργαζόμαστε και σταθερά και με τους καλύτερους επιστήμονες στον κόσμο διότι η περιοχή της Σαντορίνης είναι ένα μοναδικό γεωλογικό εργαστήριο[…] Κατά συνέπεια, οι παρουσιάσεις που είδατε δεν είναι αποτέλεσμα, μίας κινητοποίησης της στιγμής, αλλά μιας σταθερής και πολύ μεθοδικής δουλειάς, η οποία θα έλεγα ότι γίνεται εδώ και δεκαετίες» πρόσθεσε ο πρωθυπουργός.
«Να πω λοιπόν ότι πρώτα και πάνω απ’ όλα οι Πολιτεία οφείλει να εμπιστεύεται την επιστήμη και να ακούει τους επιστήμονες. Είναι κάτι το οποίο το γνωρίζει καλά ο υπουργός. Το έχουμε κάνει και στη διαχείριση άλλων κριτών.
Το ίδιο ακριβώς κάνουμε και τώρα» υπογράμμισε ο κ. Μητσοτάκης σε άλλο σημείο. «Κρατώ την λίγο πιο ενθαρρυντική τοποθέτηση του κυρίου καθηγητή ότι είμαστε σήμερα λίγο πιο αισιόδοξοι απ ό, τι ήμασταν χθες χωρίς το τονίζω, να μπορεί κανείς να κάνει οποιαδήποτε πρόβλεψη» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.
Ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας αναφέρθηκε σε σημαντικές δράσεις που έχουν γίνει «όλο αυτό τον καιρό πριν την έξαρση του φαινομένου, κατά τη διάρκεια και παρακολουθώντας το». Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στις ομάδες ΕΜΑΚ και ΕΜΟΔΕ, το κινητό επιχειρησιακό κέντρο, την ενίσχυση στα νησιά των δυνάμεων της πολιτικής προστασίας, της Πυροσβεστικής και του Λιμενικού, καθώς και την παρουσία αρματαγωγού στην περιοχή στο σενάριο απεμπλοκής ευπαθών ομάδων. Επίσης, τόνισε ότι το ΤΕΕ κάνει ελέγχους σε κέντρα υγείας, νοσοκομεία και σχολεία, αλλά και η Διεύθυνση Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών ελέγχει τα κτίρια στη Σαντορίνη και τα γύρω νησιά. Επιπλέον, έχει γίνει ενίσχυση του ΕΚΑΒ και των κέντρων υγείας, έχουν οριστεί σημεία συγκέντρωσης, οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας προσπαθούν να ενισχύσουν στο πεδίο τις δυνατότητες επικοινωνίας, ενώ και ο ΔΕΔΔΗΕ και ο ΑΔΜΗΕ βρίσκεται με συνεργεία στο νησί. «Αυτό αναθεωρείται επιχειρησιακά κάθε πρωί», όπως επισήμανε.
«Γίνεται μια προσπάθεια επιχειρησιακά να δείξει η ελληνική Πολιτεία ότι είναι εκεί, ότι στηρίζει και ότι αντιλαμβάνεται και αυτή την κρίση και προσπαθεί να είναι δίπλα στους πολίτες και κυρίως στους νησιώτες», τόνισε ο υπουργός.
Για τον κατολισθητικό κίνδυνο μίλησε ο Πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμιος Λέκκας, στη σύσκεψη στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας.
«Η Σαντορίνη είναι ένα μοναδικό μέρος σε όλο τον κόσμο. Ίσως είναι το πιο όμορφο σημείο στον κόσμο και αυτό τεκμηριώνεται από το γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε με την μεγαλύτερη καλντέρα της τάξεως των 8 επί 11 χιλιομέτρων, με την μεγαλύτερη έκρηξη στον κόσμο που έγινε πριν 3.500 χρόνια, με τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε παράλληλα με τις διεργασίες του ηφαιστείου αλλά και με το μοναδικό φυσικό και οικιστικό περιβάλλον το οποίο έχει. Η Σαντορίνη λοιπόν, διαμορφώθηκε από αυτούς τους γεωδυναμικού κινδύνους και κυρίαρχα από τον ηφαιστειακό κίνδυνο, τον σεισμικό κίνδυνο, τον κατολισθητικό κίνδυνο και της διαβρώσεις. Αυτοί οι κίνδυνοι λοιπόν, δημιούργησαν και το μοναδικό ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης. Είναι επόμενο αυτοί οι κίνδυνοι να εκδηλώνονται κατά περιόδους και βεβαίως θα ασχοληθούμε στη συγκεκριμένη περίπτωση με τον κατολισθητικό κίνδυνο, ο οποίος είναι ένας κίνδυνος που διαμορφώνει συνεχώς τα μοναδικά πρανή της καλντέρας. Ο κίνδυνος λοιπόν, σε όλο το μήκος σχεδόν των πρανών της καλντέρας της Σαντορίνης είναι υψηλός, αλλά και η διακινδύνευση είναι υψηλή, δεδομένου ότι σε αυτά τα σημεία συγκεντρώνεται πλήθος κόσμου τουλάχιστον οκτώ μήνες κάθε χρόνο», αναφέρει ο κ. Λέκκας.
Ο Κώστας Παπαζάχος, καθηγητής Γεωφυσικής και σεισμολογίας, μίλησε για την εξέλιξη της έντονης σεισμικής δραστηριότητας που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες στις Κυκλάδες και για το ηφαίστειο της Σαντορίνης.
«Ακόμη και σε μια ηφαιστειακή έκρηξη Σαντορίνη μιλάμε για ήπια φαινόμενα. Φαινόμενα τα οποία κάτοικοι χωρίς πολιτική προστασία μπόρεσαν να διαχειριστούν με πολύ μεγάλη επιτυχία τον 20ο αιώνα. Θα είμαστε μάλλον πολύ λιγότεροι αν δεν καταφέρουμε να κάνουμε το αντίστοιχο ακόμα και σε ένα τέτοιο σενάριο, το οποίο φυσικά δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή, απλά υπάρχει μια παραφιλολογία σε σχέση με το ηφαίστειο», ανέφερε αρχικά και στη συνέχεια σημείωσε:
«Το 2023 δεν είχαμε πολλούς σεισμούς μέσα στην καλντέρα. Κάποιοι σεισμοί σημειώθηκαν μόνο βορειοανατολικά από την Σαντορίνη, την περιοχή του Κολόμβου που πάντα έχει μια μόνιμη ποιότητα και που στην περιοχή της Αναβύσσου επίσης υπάρχει κάποια δραστηριότητα. Όμως όπως θα δούμε στο επόμενο σχήμα, το 24, ξαφνικά είχαμε την γένεση κάποιων σεισμών πάλι στο κέντρο της Καλντέρας. Τον Σεπτέμβριο λοιπόν του 2024 ξεκίνησε μία ήπια σεισμική δραστηριότητα με πάρα πολύ μικρούς σεισμούς, οι οποίοι κάποιοι έκαναν αισθητή από τους κατοίκους και για αυτό ενημερώσαμε την πολιτεία».
«Η περιοχή του ρήγματος έχει σπάσει σε μεγάλο βαθμό. Υπάρχουν κάποια κενά ακόμη ανάμεσα στα επίκεντρα τα οποία μπορούν να οδηγήσουν στη γέννηση κάποιου ισχυρότερου σεισμού. Τα σενάρια, ωστόσο, φαίνεται να είναι καλύτερα, καθώς η περιοχή που έχει μείνει είναι μικρότερη και πηγαίνουμε σε ένα πιο ευνοϊκό σενάριο. Σε κάθε περίπτωση οι κάτοικοι θα συνεχίσουν να αισθάνονται δονήσεις για το επόμενο χρονικό διάστημα και θα πρέπει να είναι ψύχραιμοι. Η κατάσταση φαίνεται να πηγαίνει σε ένα καλύτερο σενάριο», ανέφερε.
Εύη Νομικού:« Μετράμε την αναπνοή του Κολούμπο – ‘Ολα τα ρήγματα εντοπίζονται ΒΑ της Σαντορίνης»
«Βλέπουμε πλαγιές ελαφρόπετρας και ο κόκκινος κύκλος δείχνει τις υδροθερμικές καμινάδες, την αναπνοή δηλαδή του ηφαιστείου Κολούμπος», εξήγησε η Εύη Νομικού παρουσιάζοντας τα σχετικά διαγράμματα.
Η ηφαιστειολόγος παρέθεσε όλες τις διεθνείς επιστημονικές αποστολές, αναφέρθηκε στους μικροσεισμογράφους που τοποθετήθηκαν «για να διαπιστώνονται μεταβολές» καθώς και στο υποθαλάσσιο παρατηρητήριο Santorini για να επισημάνει: «Γνωρίζουμε πολύ καλά τι συμβαίνει. Δημιουργούμε χάρτες τεκτονικούς που επιβεβαιώνουν ότι τα σημερινά επίκεντρα είναι πολύ πιο μακριά από το επίκεντρο του 1856».
Πηγή: real.gr
